Có hơn nửa triệu người chết vì sốt rét mỗi năm, phương pháp xét nghiệm sốt rét vẫn dựa trên xét nghiệm máu. Tuy nhiên, một nhóm nghiên cứu ở Florida sẽ thay đổi điều đó …

Giới thiệu

Sốt rét là bệnh rất phổ biến ở các nước nhiệt đới do ký sinh trùng đơn bào thuộc chi Plasmodium gây ra. Hằng năm, có hơn nửa triệu người chết vì bệnh sốt rét. Cuộc chiến chống bệnh sốt rét gặp nhiều khó khăn do việc lây truyền ký sinh trùng sốt rét từ chủ yếu đến từ nhóm người lành mang mầm bệnh.

Các xét nghiệm sốt rét hiện nay vẫn dựa trên mẫu máu, tuy nhiên việc lấy máu gây áp lực tinh thần rất lớn cho bệnh nhân nên rất khó tầm soát trên diện rộng tại các đơn vị như trường học, phòng khám, …

Vì vậy nhu cầu về một bộ kit xét nghiệm chính xác, không xâm lấn là cực kỳ cần thiết.

Đột phá mới cho bệnh sốt rét?

Năm 2019, các nhà khoa học tại Trường Đại học ở Florida (Mỹ) đã nghiên cứu thành công một kit xét nghiệm sốt rét mới có thể giúp chẩn đoán cả những người chưa có biểu hiện lâm sàng.

Kit xét nghiệm này hoạt động dựa trên việc phát hiện một loại protein mà ký sinh trùng sốt rét tiết ra gọi là PSSP17, protein này hiện diện bên trong mẫu nước bọt của bệnh nhân. Và chỉ cần 10µL nước bọt là bộ kit đã có thể phát hiện sự hiện diện của PSSP17 trong vòng 20 phút.

Cấu tạo và nguyên lý của kit xét nghiệm mới này tương tự như que thử thai tại nhà, có thể phát hiện những ai đã nhiễm sốt rét khoảng 1 tuần. Vì vậy bất kỳ ai cũng có thể sử dụng bộ kit xét nghiệm này.

Tuy nhiên, có một điều đáng chú ý là độ nhạy của bộ kit mới gần như tương đương với các xét nghiệm sinh học phân tử, vốn là loại xét nghiệm chỉ có thể được thực hiện tại các đơn vị có chuyên môn cao.

Kỷ nguyên mới trong kiểm soát sốt rét

Sắp tới sẽ có hơn 2,000 bộ kit xét nghiệm này được đưa vào thử nghiệm lâm sàng trên người ở Cộng hòa Dân chủ Congo hoặc ở Cộng hòa Uganda vào năm 2020. Trong tương lai bộ kit này có thể sẽ được đưa vào sử dụng trên khắp thế giới, đặc biệt là ở những khu vực điểm nóng lây truyền dịch bệnh.

Sơn Phạm – Lược dịch và biên tập

Tài liệu tham khảo

Tao, D., McGill, B., Hamerly, T., Kobayashi, T., Khare, P., Dziedzic, A., … & Walzer, A. (2019). A saliva-based rapid test to quantify the infectious subclinical malaria parasite reservoir. Science translational medicine, 11(473), eaan4479.