Micropipette là gì?
Micropipette là công cụ không thể thiếu của khoa học hiện đại, đặc biệt là trong các lĩnh vực sinh học phân tử, sinh học tế bào, y học và hoá phân tích. Chúng cho phép vận chuyển chính xác một lượng chất lỏng với thể tích nhỏ tính bằng “microlitter”, thường từ 0.1µL – 1000µL. Nhờ có micropipette, các thí nghiệm có thể được thực hiện với độ chính xác (accuracy) và khả năng tái lập (reproducibility) cao.
Chu trình hút nhả micropipette
Để ngắn gọn và gần gũi hơn với cách gọi của người Việt Nam, GeneSmart sẽ dùng thuật ngữ “pipette” để ám chỉ thuật ngữ “micropipette”. Trong bài này, GeneSmart chỉ nói về loại pipette được sử dụng hổ biến nhất, đó là pipette dịch chuyển không khí (air displacement pipette).
Chu trình hút nhả pipette cơ bản:
1-Chọn pipette có phạm vi thể tích phù hợp
2-Điều chỉnh pipette về thể tích mong muốn
3-Gắn đầu tip phù hợp
4-Thực hiện hút chất lỏng
5-Thực hiện phân phối chất lỏng
6-Thực hiện nhả bỏ đầu tip
Kỹ thuật hút nhả micropipette
Pipette được thiết kế gồm 2 nấc dừng, nấc dừng thứ nhất gọi là “neutral” dùng để hút/nhả đúng thể tích, nấc dừng thứ hai gọi là “blowout” dùng để đẩy toàn bộ những gì còn lại trong đầu tip ra ngoài. Có 2 kỹ thuật hút nhả pipette cơ bản thường được sử dụng: Kỹ thuật Forward dùng để hút nhả các chất lỏng dạng nước, còn kỹ thuật Reverse dùng để hút nhả các chất lỏng khó (dễ bay hơi, độ nhớt cao, …).
Kỹ thuật Forward sử dụng nấc dừng thứ nhất để hút và nhả chất lỏng (Hình XX).
Kỹ thuật Forward kém chính xác đối với chất lỏng dễ bay hơi hoặc có độ nhớt cao. Các chất lỏng dễ bay hơi sẽ tạo ra một phần hơi làm đẩy chất lỏng ra khỏi đầu tip tạo thành giọt nhiễu, lượng hơi tạo ra và giọt nhiễu sẽ làm thể tích bị hao hụt dẫn đến sai lệch thể tích. Trong khi đó, lực hút của nấc dừng thứ nhất sẽ không đủ để hút lượng thể tích cần thiết nếu chất lỏng có độ nhớt cao. Kỹ thuật Reverse nhằm khắc phục những vấn đề kể trên.
Kỹ thuật Reverse sử dụng nấc dừng thứ hai để hút, và nấc dừng thứ nhất để nhả chất lỏng (Hình XY).
Khi sử dụng nấc dừng thứ hai, lượng thể tích hút được sẽ cao hơn thể tích đã thiết lập. Tuy nhiên, việc nhả hoá chất ở nấc thứ nhất đảm bảo thể tích nhả hoá chất vẫn đúng với thiết lập. Phần chất lỏng dư còn lại trong đầu tip sẽ bị loại bỏ cùng với đầu tip.
Kinh nghiệm hút nhả micropipette chính xác
Giữ cho pipette thẳng đứng
Việc giữ pipette thẳng đứng có thể giúp cải thiện độ chính xác lên đến 2.5%. Góc nghiêng lớn hơn 20° có thể ảnh hưởng việc đo lường.
Giữ đầu tip ở độ sâu vừa phải
Việc giữ đầu tip ở độ sâu vừa phải có thể giúp cải thiện độ chính xác lên đến 5%. Nhúng đầu tip quá sâu sẽ làm thể tích hút được nhiều hơn thực tế vì có thêm phần chất lỏng bám bên ngoài đầu tip. Ngược lại, nhúng đầu tip quá nông sẽ dễ bị hút nhầm không khí.
Tráng đầu tip trước khi hút
Việc tráng đầu tip trước khi hút có thể cải thiện độ chính xác lên đến 0.2%. Nó giúp trung hoà hiệu ứng mao dẫn trong pipette thể tích nhỏ, cũng như làm cân bằng nhiệt độ không khí bên trong đầu tip với nhiệt độ chất lỏng.
Nhả chất lỏng đúng kỹ thuật
Việc nhả chất lỏng đúng kỹ thuật có thể giúp cải thiện độ chính xác lên đến 1%. Để có được tính nhất quán cao nhất, nhả hoá chất trên thành ống nghiệm sau đó trượt lên một ít để ngăn chất lỏng bám lại trên lỗ đầu tip. Hai kỹ thuật khác là nhả trên bề mặt chất lỏng và nhả trong lòng chất lỏng cũng hoạt động tốt với chất lỏng dạng nước (không nhớt).
Giữ nhịp điệu và tốc độ ổn định
Việc giữ nhịp điệu và tốc độ ổn định có thể giúp cải thiện độ chính xác lên đến 5%. Hút nhanh hoặc không liên tục có thể làm văng, tạo giọt bắn, nhiễm trục pipette, hoặc hao hụt chất lỏng.
Điều chỉnh thể tích hút đúng cách
Khi chỉnh thể tích từ cao xuống thấp, cứ chỉnh về đúng thể tích mong muốn. Tuy nhiên, khi chỉnh thể tích từ thấp lên cao, hãy vặn thêm 1/3 vòng rồi mới giảm dần về thể tích mong muốn. Điều này sẽ giúp tránh được “phản lực cơ học” và giúp đảm bảo độ chính xác.
Chọn đầu tip có sức chứa phù hợp
Việc chọn đầu tip sao cho thể tích hút trong khoảng 35 – 100% sức chứa của đầu tip sẽ giúp cải thiện độ chính xác lên đến 1%. Tránh hút thể tích <10% sức chứa của đầu tip.
Hạn chế hơi ấm từ bàn tay
Khi hút nhả pipette trong thời gian dài, nhiệt lượng từ bàn tay có thể làm giãn nở không khí bên trong pipette làm giảm độ chính xác
Đảm bảo nhiệt độ ổn định
Đảm bảo nhiệt độ ổn định có thể cải thiện kết quả lên đến 5%. Nhiệt độ lý tưởng để hút nhả pipette là 21.5°C (±1°C). Thiết bị và chất lỏng nên ở cùng nhiệt độ với căn phòng. Cần tránh những nơi có gió lùa hoặc có ánh nắng vì chúng có thể gây ra sự thay đổi lớn đột ngột về nhiệt độ.
Giữ cổ tay luôn khoẻ mạnh
Mỏi tay sẽ dẫn đến sai sót, đặc biệt là khi lượng Việc thực hiện tốt công thái học (ergonomics) sẽ giúp cải thiện độ chính xác.
- Tư thế đứng tốt giúp giảm mệt mỏi và nguy cơ chấn thương.
- Đổi tay cầm pipette định kỳ để giảm mệt mỏi và tăng hiệu suất.
- Nên chọn pipette ít sử dụng lực và có móc treo để thả lỏng tay lúc cần.
------------
GENESMART CO., LTD | Phân phối ủy quyền 10X Genomics, Altona, Biosigma, Hamilton, IT-IS (Novacyt), Norgen Biotek, Rainin tại Việt Nam.